Mỗi chúng ta trên hành trình sống của mình đều có khả năng rút ra nhiều điều hay, nên / không nên từ những bài học cuộc sống và rèn bản thân mình tuân theo để làm những việc sau này đúng đắn hơn, bớt rủi ro hơn, hữu ích hơn. Ở đây tôi viết ra những điều mà tôi đã đúc rút được về KHÔNG NÊN trong việc sử dụng LỜI NÓI. Tôi gọi là “Quán niệm lời nói” (nhận thấy / đúc rút / quán chiếu / kiểm soát / duy trì những ý niệm của bản thân về việc sử dụng lời nói) với mục đích là để thân tâm có thể hoàn toàn làm chủ lời nói, để răn mình sống tốt hơn.
Quán niệm lời nói:
- Không nói những điều KHÔNG RÕ RÀNG khi bản thân chưa tin / chưa kiểm chứng , nguồn thông tin không chính thống, xác thực (nguồn thông tin đọc được từ một tờ báo lá cải, nghe được từ một bà hàng nước, nghe người khác nói truyền tai,…)
VD: Nói về việc có dòng xoáy thời gian…một chiếc máy bay số hiệu 914 của hãng hàng không Mỹ Pan American Airways đã rơi vào trong vòng xoáy thời gian và quay trở lại sau 37 năm mất tích với toàn bộ hành khách và phi hành đoàn vẫn còn sống và trẻ nguyên trong khi những người thân của họ thì đã già hoặc chết. Toàn bộ phi hành đoàn rằng chuyến bay mới chỉ bay được hơn 2h đồng hồ.
- Không nói những điều CƯỜNG ĐIỆU (bản thân tự thêm mắm thêm muối để câu chuyện thêm sinh động, tạo sức hút, huyễn hoặc).
- Không nói những điều mang tính DỰ ĐOÁN làm định hướng sai suy nghĩ, dự báo sai sự việc xẩy ra trong tương lai gây hậu quả trực tiếp hoặc gián tiếp tới con người.
- Không nói những điều mang tính QUY KẾT khi chưa có các cơ sở tham chiếu thông tin rõ ràng, hoặc làm tổn hại người khác.
- Không nói những điều XÀM XÍ gây mất thời gian, vẽ vời vô bổ, làm giảm đi sức mạnh tinh thần, quyết tâm hành động.
- Không nói những lời giải thích, BAO BIỆN, trình bày dài dòng với mục đích thanh minh cho những việc mình đã làm, dù là tốt / hay không tốt. Những việc đã làm nếu là đúng ắt sẽ có kết quả, hãy bình thản chờ đón điều tốt đẹp. Những việc đã làm là sai ắt sẽ có hậu quả, hãy bình tâm mà chuẩn bị những giải pháp khắc phục và rút ra bài học thay vì dùng lời nói bao biện. Và nếu những việc đã làm bản thân còn chưa rõ đúng / sai thì càng không nên nói. Bình thường mà tiếp tục hành động.
- Không nói những lời CHỈ TRÍCH, chê bai người khác, bởi nếu thực sự họ xấu thì họ đã kém may mắn hơn ta / họ làm việc xấu thì bản thân họ sẽ chịu nhận hậu quả. Ta chê họ, chỉ trích họ thì tự nhiên ta lại gieo một nhân xấu rồi ắt sẽ nhận lại những quả chẳng tốt đẹp gì.
- Không nói những lời PHÀN NÀN, kêu than. Nếu bản thân thực sự thống khổ, hãy hành động và tìm cách thoát khỏi nó thay vì ngồi kêu than. Còn ngồi kêu than là còn dấn thân sâu hơn vào vũng bùn, để thoát khổ lại càng khó hơn.
- Không nói những lời HỨA HÃO khi bản thân không chắc chắn sẽ thực hiện được. Trong nhiều trường hợp lúc hứa thì nghĩ rằng sẽ thực hiện được nhưng đến khi thực hiện lời hứa thì lại gặp khó khăn trắc trở ngoài dự tính ban đầu khiến lời hứa không thực hiện được. Vì vậy thành ra hứa hão. Tốt hơn là hạn chế dùng lời hứa. Nếu công việc trong khả năng làm được, hãy tự tin và nỗ lực hoàn thành nó và sau đó thông báo kết quả. Lời hứa là rất quan trọng, là ảnh hưởng đến uy tín cá nhân, và lời hứa không thể mang ra sử dụng tuỳ tiện. Dám hứa, dám làm, vì vậy, hãy cân nhắc kỹ trước khi dám hứa làm một chuyện và đã hứa hãy làm cho bằng được.
- Không nói những lời TIÊU CỰC gây mất tinh thần, nhuệ khí phấn đấu, gây mất đoàn kết, mất niềm tin vào con người / sự việc / tương lai / kết quả.
- Không nói những lời KỂ LỂ dài dòng về suy nghĩ cá nhân, cuộc sống đời tư, điều đó khiến bản thân nhẹ lòng trong thời gian ngắn nhưng chỉ mất thời gian chứ chẳng có tác dụng gì hay ho. Hoặc còn gây phiền luỵ đến ta sau này khi người biết chuyện của ta và nẩy sinh ý định muốn làm hại ta. Bạn bè dù thân cũng khó thân được mãi, yêu nhau dù 5 năm, 7 năm cũng chỉ là một chặng đường, tốt hơn hết hãy biết giữ những điều nên giữ. Không kể lể mà thấy lòng an yên là ta đã tự vượt qua được chính mình.
- Không nói những lời HỐNG HÁCH khoe tài khoe giỏi. Bản thân làm được một việc tốt thì thiên hạ đã xây dựng được cả một xã hội văn minh. Bản thân làm được một việc hữu ích nhưng còn vô vàn việc khác cần phải giải quyết. Cuộc sống là một cuộc hành trình hơn hẳn một điểm đến. Và ta là con thuyền tiến lên phía trước, nỗ lực vượt qua chính mình của ngày hôm qua.
- Không nói những điều BÍ MẬT về cuộc sống đời tư của những người xung quanh. Dù ta biết rằng cuộc sống của họ như vậy là hay là dở thì ta cũng không nên lấy chuyện đó ra làm câu chuyện cửa miêng để nói ra với nhiều người. Thế giới này đã đủ phức tạp rồi, đừng tạo thêm chuyện để phải lo lắng thêm nữa.
Những từ không nên nói:
Giá như, giá mà, ước gì, nói chung là, tóm lại là, thề, hứa, theo tôi dự đoán, hên xui, tôi không chắc chắn lắm, tôi không biết, tại vì…nếu như…vân vân…này kia kia nọ…
